بهانه تراشی و آوردن دلایلی دور از عقل و استدلال، نیز یکی از دلایل انجام ندادن کارهای ضروری امروز است که به فردا سپرده می شود. 
 

مقدمه

تنبلی و سهل انگاری یکی از مهم ترین آفت های پیشرفت زندگی هر انسانی می باشد که آسیب های بزرگی را به آینده و فردای اهداف انسان ها می زند. امام علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «کسی که پیوسته تنبلی کند، در رسیدن به آرزویش ناکام ماند.» [1 ]  راهکارهایی که برای درمان تنبلی و امروز و فردا کردن های ما وجود دارد بسیار متنوع بوده، اما با توجه به اینکه اهداف اصلی آن رفع تنبلی می باشد، می توان همه را به طور خلاصه در این مطلب را بیان کرد. 
 

درمان امروز و فردا کردن

فرار کردن از تلاش و دستیابی به انجام کارها برای رسیدن به اهداف در زندگی نشأت از تنبلی انسان می‌گیرد و هیچکدام از این افراد برای انجام ندادن کارهای خود نمی‌توانند دلیل  محکمی را ارائه دهند. دوری از انجام کارها و امروز و فردا کردن همراه با بهانه‌ای که افراد تنبل به کار می گیرند تا بتوانند از زیر انجام کارها شانه خالی کنند. در واقع آن ها از این ترفندها و شگردهای خود را به عنوان سپری استفاده می کنند، که نیاز به عذرخواهی بابت انجام ندادن کارها نباشد. 

اما غافل از آنکه این افراد علاوه بر از دست دادن زمان و وقت خود از کارها و اهداف زندگی نیز باز می ماند و مشکلات زندگی خود را بدون حل کردن وا می گذارد، مضرات این کارها به مرور زمان چند برابر شده و بار سنگین تری را بر دوش آن فرد نگذارند. امام باقر(ع) می فرماید: «زنهار از افکندن کار امروز به فردا ؛ زیرا این کار، دریایی است که مردان در آن نابود می شوند».[2 ] 
 
برداشتن گام اول
برداشتن قدم اول انجام هر کاری سختی خودش را دارد، اما می توان گفت سخت ترین مرحله نیز ابتدای کار است، که فردی که دارای سستی عمل می باشد، بتواند استارت شروع اعمال خود را زده و بی وقفه ادامه بدهد.

برای شروع این کار باید در اولین فرصت و زمانی که بدون انجام کاری فقط صرف استراحت و خوش گذرانی می کند، به کارها و مشغله های خود فکر کند و آنها را مانند یادداشت های کوچک در ذهن خود نگه دارد و کم کم به عمل کردن به آن ها برود و اولین قدم خود را در اولین فرصت بردارد. امام باقر (علیه‌السلام ) می‌فرمایند: «از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز، زیرا که این دو، کلید هر بدی می‌باشند.» [3] 
 
بهانه تراشی
بهانه تراشی و آوردن دلایلی دور از عقل و استدلال، نیز یکی از دلایل انجام ندادن کارهای ضروری امروز است که به فردا سپرده می شود. نخستین که با بررسی علل امروز و فردا کردن عواملی را که باعث تاخیر و تعلل در کارها می شوند مورد شناسایی قرار داده و در صدد رفع آن ها برآییم. [4] معمولاً افرادی که کار خود را به تعویق می اندازند، برای این کار خود، بهانه هایی دارند که در صورت بررسی، معمولاً توجیه های قابل قبولی نخواهند بود. [5] 

ناخوشایند است، دیر نشده است، زیر فشار بهتر کار میکنم، با گذر زمان مشکل خود به خود حل می‌شود، خیلی زود است، یا دیر شده است، دشوار است، میل به انجامش ندارم، دیر تر هم انجام دهم اتفاقی نمی‌افتد، فراموش میکنم،  فعلا سرم شلوغ است، بقیه انجامش می‌دهند، الان خستم و سرم درد می‌کند وحوصله ندارم و... از جمله دلایل غیر منطقی و بهانه هایی هستند که کارهارا به وسیله آن عقب می اندازیم. 

در ابن مرحله یک تغییر بزرگ و اساسی در نوع رفتار و کارهای خود ایجاد کنید، که باعث بهبود عملکرد شما در انجام کارها شود، مانند ورزش صبحگاهی، خود شاد پنداری و... خیلی از روان شناسان بر این عقیده هستند که با تغییر رفتار و طرز فکر انسان نیز تغییر می کند و این کار شما باعث می شود که در درمان این وضعیت خود یک تنه تلاش کنید. 
 
مطالعه کتاب
راهکار بعدی که می تواند در بهبود این وضعیت شما سودمند باشد و به بالا بردن سطح تلاش تان تاثیر گذار باشد، مطالعه کتاب های روانشناسی و آموزنده است که انرژی های مثبت را به سوی شما می آورد و باعث می شود تا قدم های خود را محکم تر بردارید. خیلی از کتاب های سودمند هستند که باعث می‌شوند تا طرز تفکر شما آرام آرام به سمت درست هدایت شود و همچنین در تمام زمینه ها پیشرفت کنید. 

اگر حتی حوصله کتاب‌های روانشناسی یا درمانی را ندارید، می‌توانید به سوی کتاب‌های رمان یا قصه هایی بروید که بسیار جذاب و شیرین بوده و همراه با آن حکایت های آموزنده نیز با خود دارد. همانند کتاب افراد موفقی که در زندگی خود از نقطه صفر شروع کرده و در انتها به اهداف خود رسیده اند. امام باقر (علیه‌السلام) می‌فرمایند: من مردی را که در کار دنیایش تنبل باشد، مبغوض می‌دارم و کسی که در کار دنیا تنبل باشد، در کار آخرتش تنبل‌تر است. [6] 
 

پی نوشت :

[1] میزان الحکمه، جلد 11، صفحه 5184. مَنْ دَامَ کَسَلُهُ خَابَ أَمَلُه.

[2] بحارالأنوار، ج 78، صفحه 164، حدیث 1 . 
[3] میزان الحکمه، جلد 11، صفحه 5186. 
[4] رضا علی کرمی، علل تنبلی و درمان آن، قم، انتشارات قلمگاه، 1398، صفحه 126
[5] ر.ک به: روان شناسی تنبلی، ادوانس بلس، ترجمه مهدی قراچه داغی، تهران: مترجم اوّل، 1370، صفحه 203  .
[6] وسائل الشیعه، جلد 12، صفحه 37. «إنِّی لأبغضُ الرَّجُل أن یَکُون کسلاناً عَن أمرِ دُنیَاه، و مَن کَسَل عَن أمرِ دُنیاه فَهُو عَن أمر آخِرتِه أکسلَ.»